Νεοχώρι

Α. Αρχαιότητα

Στην περιοχή του Νεοχωρίου υπάρχει ένα αρχαίο κάστρο το οποίο οι Νεοχωρίτες αποκαλούν <<φιδόκαστρο>> .Στην βορειοδυτική του πλευρά υπάρχουν ένα ή δύο δωμάτια σκεπασμένα από χώμα και μικρούς θάμνους (γρίλιες, σμυρτιές). Τα ίδια αυτά τα δωμάτια είναι χρωματισμένα με ωραία και ζωηρά χρώματα που διατηρούνται σε θαυμάσια κατάσταση. Το κάστρο αυτό είναι απομεινάρι του αρχαίου οχυρού Άμβρακος. Ο Άμβρακος ήταν επικαιρότατο οχυρό φρούριο των Αμβρακιωτών και για την χώρα και για την πόλη τους, την Αμβρακία.
Γι' αυτό και οι Ηπειρώτες για να τον αποκτήσουν, είχαν αποταθεί στον Φίλλιπο , ο οποίος μετά την εγκατάσταση του γυναικάδελφου του Αλέξανδρου στο θρόνο των Μολοσσών - το 343 π.χ. - κατέβηκε στην Ήπειρο για να κτυπήσει τους Αιτωλούς. Διασχίζοντας τη χώρα των Αμβρακιωτών , τον παρακάλεσαν να μην προχωρήσει άλλο , και πριν πολιορκήσει να παραδώσει σ’ αυτούς τον Άμβρακο. Ο Φίλλιπος τον πολιόρκησε ,αλλά η επιχείρηση του στοίχησε σαράντα μέρες καθυστέρηση. Και τούτο αναφέρει ο Πολύβουος , το οχυρό είχε ενισχυθεί και με νέα οχυρωματικά έργα. Βρισκόταν και σε λιμνάζοντα νερά του Αράχθου και συγκοινωνούσε με την κυρίως χώρα μόνο με ένα στενό διάδρομο από μεταφερμένο χώμα.

ΑΜΒΡΑΚΟΣ (ΦΙΔΟΚΑΣΤΡΟ)

Από τις αρχαιολογικές θέσεις, τις γειτονικές στην Αμβρακία, αξίζει να αναφέρουμε το φιδόκαστρο, κοντά στις λιμνοθάλασσες . Η περιοχή είχε ταυτιστεί με τον Άμβρακο, το λιμάνι της αμβρακίας. Ήδη ο Σκύλαξ αναφέρει ότι η πόλη είχε κλειστό λιμάνι με οχυρά θέση: <<έστι και επί θαλάττης τείχος και λιμήν κλειστός >>, ενώ ο πολύβουος (4.61.7) την ονομάζει Άμβρακο και την περιγράφει με τείχη και προτειχίσματα κοντά στις λίμνες. Επισημαίνει εξάλλου τη στρατηγική της σημασία και αναφέρεται στην επίθεση των Ηπειρωτών εναντίων του Αμβράκου προκειμένου να αποκλείσουν την Αμβρακία.
Την περιοχή επισκέφθηκε ο Hammond, ο οποίος διαπίστωσε ότι τα αρχαία ερείπια έχουν καλυφθεί από τα νερά και μόνο ελάχιστα ήταν ορατά. Αυτά αποτελούνται από μεγάλες ορθογώνιες λαξευμένες πέτρες, διαστάσεων 1.50Χ0.55Χ0.50 και 0.90Χ0.75Χ0.45 μ. Η περίμετρος των τειχών δεν υπερβαίνει τα 960 μέτρα και φέρει σε όλο το μήκος νεότερο τείχος, πιθανόν των χρόνων της Τουρκοκρατίας ή προγενέστερο.

Β. Τουρκοκρατία
Το Νεοχώρι απελευθερώθηκε το 1913 . κατά την περίοδο της σκλαβιάς το είχαν τσιφλίκι τους δυο πασάδες ο ομέρ Τεφίμ και ο φειμή Εφένδης. Ο πρώτος είχε 5 παιδία και ο δεύτερος 6. Όπως αναφέρει ο Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματα του, κατά την διάρκεια του Αγώνα του 1821 έγιναν στο Νεοχώρι συμπλοκές μεταξύ των Ελλήνων και Τούρκων, στις οποίες έλαβε και ο ίδιος μέρος. Είχαν υποφέρει πολλά τότε οι κάτοικοι του χορίου από τους Τούρκους. Στο διάστημα της κατοχής επίσης περισσότεροι από πενήντα Νεοχωρίτες έτρεξαν και κατατάχτηκαν στην οργάνωση του ΕΔΕΣ. Έλαβαν δε μέρος σε πολλές μάχες εναντίον του κατακτητή, στις οποίες πολέμησαν με θάρρος και αυτοθυσία.

Γ. Από την ιστορία του Νεοχωρίου
Το Νεοχώρι και το θρυλικό Κομμένο ήταν κάποτε ενωμένα. Αποτελούσαν τα δύο ένα χωριό. Βρισκόταν στις ακτές του Αμβρακικού κάτω από το σημερινό Νεοχώρι στην τοποθεσία Κακούδια. Ήταν παραλιακό χωριό και είχε ωραίο λιμάνι. Το χωριό αυτό έφερε τότε το όνομα που φέρει σήμερα η τοποθεσία, στην οποία βρισκόταν, δηλαδή Κακούδι. Ίσως, ονομάστηκε έτσι από τις κακουχίες, που υπέφεραν οι κάτοικοι του από τους ληστές, οι οποίοι, όταν έκαναν επιδρομές στην περιοχή, χρησιμοποιούσαν το χωριό τους για καταφύγιο και ορμητήριο τους. Κάποτε πλημμύρισε Άραχθος και άλλαξε κοίτη. Τα νερά του πέρασαν μέσα από το χωριό και το χώρισαν στα δυο, με ένα αρκετά βαθύ και πλατύ αυλάκι που είχαν δημιουργήσει. Έντρομοι έπειτα οι κάτοικοι του το εγκατέλειψαν. Δεν πήγαν όλοι μαζί σε ένα μέρος, οι μισοί πήγαν και δημιούργησαν το σημερινό Νεοχώρι και οι άλλοι μισοί το σημερινό Κομμένο.

Το Νεοχώρι σήμερα
Σήμερα, το Νεοχώρι ένα από τα χωριά του δήμου Αράχθου στα ΝΑ. του νόμου Άρτας είναι ένα πολύ όμορφο χωριό. Το ομορφότερο μπορούμε να πούμε από τα χώρια του κάμπου της Άρτας. Είναι και μεγάλο, αριθμεί περίπου 3.000 κατοίκους.
Το Νεοχώρι επίσης, παρουσιάζει και αρκετή κίνηση εμπορική και κοινωνική. εμπορική, γιατί είναι πολύ παραγωγικό χωριό. Κυριότερα προϊόντα του είναι εσπεριδοειδή. Έχει ακόμα, μεγάλη κτηνοτροφία.
Κοινωνική, γιατί εκτός από το Δημοτικό Σχολείο, το Γυμνάσιο και το Λυκειο υπάρχουν σε αυτό Σταθμός Χωροφυλακής, Παιδικός Σταθμός και Ταχυδρομείο.
Έχει ακόμα και σημαντικό αριθμό πνευματικών ανθρώπων, όπως επιστήμονες- ένας μάλιστα είναι καθηγητής σε πανεπιστήμιο της Γερμανίας- δάσκαλους, υπάλληλους σε διάφορους άλλους κλάδους και πολλούς φοιτητές.

Το κείμενο έγραψαν οι μαθητές της Β' τάξης του Σχολικού Έτους 2008-2009 Μακρής Κωνσταντίνος, Κωστακιώτη Ακυλίνα, Κίτσος Λάμπρος και Κωστούλα Μαρία.